Khung cảnh thanh bình tại chùa Giác Lâm. Ảnh: Hà Nguyễn
Ngôi chùa cổ gần 300 năm tuổi
Ẩn mình trong không gian xanh mát, chùa Giác Lâm, hay còn gọi là Tổ đình Giác Lâm, tọa lạc tại quận Tân Bình, TPHCM, mang đến cho du khách cảm giác yên tĩnh và thanh tịnh. Đây là một trong những ngôi chùa cổ nhất tại thành phố, với lịch sử gần 300 năm.
Đi qua cổng tam quan lớn, du khách sẽ dễ dàng nhận thấy bảo tháp xá lợi cao vút, một biểu tượng đặc trưng của ngôi chùa.
Bảo tháp xá lợi của chùa. Ảnh: Hà Nguyễn
Điểm đặc biệt của cổng nhị quan tại chùa Giác Lâm là hai con sư tử chầu ở hai bên, thể hiện ảnh hưởng văn hóa phương Tây. Cổng không có cửa chính dẫn thẳng vào chính điện, mà du khách phải vào qua hai cửa nhỏ bên hông.
Cổng nhị quan. Ảnh: Hà Nguyễn
Chùa Giác Lâm được xây dựng vào năm 1744 bởi cư sĩ Lý Thụy Long, và ban đầu chỉ là một ngôi nhà tranh đơn sơ. Sau khi hoàn thành, chùa được giao cho Thiền sư Phật Ý chăm sóc, và từ đó đã trải qua nhiều lần trùng tu và thay đổi.
Lối vào chính điện của chùa. Ảnh: Hà Nguyễn
Đến nay, chùa đã trải qua 11 đời trụ trì và là một trong những di sản văn hóa quý giá của TPHCM. Theo nghiên cứu, cấu trúc của chùa mang hình dáng chữ tam, một kiểu kiến trúc đặc trưng của nhiều ngôi chùa cổ miền Bắc.
Mái chùa được lợp ngói âm dương, trang trí họa tiết “lưỡng long tranh châu” bằng gốm, tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho ngôi chùa.
Mái chùa với họa tiết trang trí tinh xảo. Ảnh: Hà Nguyễn
Chùa Giác Lâm còn nổi bật với hơn 7.000 đĩa men sứ cổ được sử dụng để trang trí, giúp ngôi chùa trở thành nơi có số lượng đĩa trang trí nhiều nhất tại Việt Nam.
Chính điện của chùa được thiết kế theo kiểu 1 gian 2 chái, với 4 cột chính, tạo nên không gian thờ cúng trang nghiêm. Nơi đây còn có nhiều cột gỗ được khắc họa tinh xảo, cùng với các liễn đối và hoành phi được sơn son thếp vàng.
Hệ thống bao lam tại chính điện được chạm trổ công phu với nhiều họa tiết phong phú, tạo nên vẻ đẹp rực rỡ cho không gian thờ cúng.
Sát hai bên tường chính điện là nhiều tượng thờ cổ kính, trong đó có ban thờ 7 bậc, bài trí các tượng như Phật A Di Đà, Phật Thích Ca, Di Lặc và bộ tượng 5 vị.
Hệ thống bao lam chạm trổ tinh xảo tại chính điện. Ảnh: Hà Nguyễn
Hệ thống tượng thờ quý giá
Chùa Giác Lâm không chỉ nổi bật với kiến trúc độc đáo mà còn lưu giữ một bộ sưu tập tượng thờ cổ quý hiếm. Hiện tại, chùa có 113 pho tượng, chủ yếu được làm từ gỗ, trong đó có 7 tượng bằng đồng.
Chính điện với các tượng thờ cổ. Ảnh: Hà Nguyễn
Nhiều tượng quý giá như: Tượng Phật A Di Đà, Phật Thích Ca, Di Lặc, cùng các Bồ Tát như Thế Chí, Quán Thế Âm, Địa Tạng, và bộ tượng 18 vị La Hán.
Tượng Phật A Di Đà lớn, được sơn son thếp vàng, được đặt trang trọng ở giữa điện thờ. Ảnh: Hà Nguyễn
Theo nghiên cứu, các tượng thờ tại chùa có niên đại khác nhau, nhưng chủ yếu thuộc hai giai đoạn: giữa thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX.
Bộ tượng 5 vị tại chùa Giác Lâm được xem là đặc biệt nhất, được chế tác từ gỗ mít nài, thếp vàng và có niên đại từ thế kỷ XIX.
Bộ tượng cổ 5 vị bằng gỗ mít nài. Ảnh: Hà Nguyễn
Bộ tượng được bài trí ở chính điện với tượng Phật Thích Ca ở giữa, ngồi trên tòa sen. Bốn tượng Bồ Tát còn lại đều ngồi trên lưng các con vật như voi và sư tử, tạo nên một bức tranh thờ cúng sống động.
Bộ tượng được thếp vàng, có niên đại từ thế kỷ XIX. Ảnh: Hà Nguyễn
Một vị sư tại chùa cho biết, các tượng này đều có tuổi đời trên trăm năm và được xem như bảo vật của chùa, luôn được gìn giữ cẩn thận.
Hai bên hành lang chính điện có các tượng thờ cổ kính. Ảnh: Hà Nguyễn
Để bảo vệ các tượng thờ khỏi hư hại, chùa thường xuyên vệ sinh và bảo quản cẩn thận, đặc biệt vào các dịp lễ lớn.
Du khách đến tham quan và chiêm bái tại chùa. Ảnh: Hà Nguyễn
Với những giá trị văn hóa và lịch sử đặc biệt, chùa Giác Lâm thu hút hàng ngàn lượt khách tham quan mỗi ngày. Đây cũng là tổ đình của phái Thiền Lâm Tế tông tại miền Nam, được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa quốc gia.
